عدد أكتوبر-59-1997- نجيب محفوظ يحكى عن نفسه

نجيب‏ ‏محفوظ‏ ‏يحكى‏:‏

‏  -‏عن‏ ‏نفسه‏- ‏مع‏:‏

الشيخ‏ ‏زكريا‏ ‏أحمد

تعرفت‏ ‏به‏ ‏عن‏ ‏طريق‏ ‏واحد‏ ‏صاحبنا‏، (‏إسمه‏ ‏صلاح‏ ‏زيان‏) ‏فكان‏ ‏يدعوه‏ ‏ونحن‏ ‏عنده‏، ‏وكان‏ ‏الشيخ‏ ‏زكريا‏ ‏نجم‏ ‏القعدة‏، ‏أظن‏ ‏كان‏ ‏ذلك‏ ‏أيام‏ ‏الحرب

‏-‏الأولى ‏؟

‏-‏هاها‏، ‏ها‏، ‏ها‏ !!!! ‏

كانت‏ ‏قعدته‏ ‏عجيبة‏، ‏هل‏ ‏تعرف‏ ‏عقلية‏ ‏الذين‏ ‏ألفوا‏ ‏ألف‏ ‏ليلة‏ ‏وليلة‏، ‏العقلية‏ ‏التى ‏تدخل‏ ‏من‏ ‏حكاية‏ ‏إلى ‏حكاية‏ ‏إلى ‏حكاية‏ ، ‏مثلا‏ ‏تقول‏ ‏لك‏ ‏حكاية‏ ‏الحمال‏ ‏الذى ‏طرق‏ ‏باب‏ ‏امرأة‏، ‏ثم‏ ‏ينتقل‏ ‏قبل‏ ‏أن‏ ‏يكمل‏ ‏إلى ‏حكاية‏ ‏المرأة‏ ‏التى ‏كانت‏ ‏فى ‏البيت‏ ،‏ثم‏ ‏تقابل‏ ‏صاحبتها‏، ‏فينتقل‏ ‏الحكى ‏إلى ‏حكاية‏ ‏صاحبتها‏،  ‏الشيخ‏ ‏زكريا‏ ‏كان‏ ‏يحكى ‏بنفس‏ ‏الطريقة‏، ‏المهم‏ ‏ليس‏ ‏محتوى  ‏الحكاية‏، ‏المهم‏ ‏الطريقة‏  ‏التى ‏يحكى ‏بها‏ ‏الشيح‏ ‏الحكاية‏، ‏يسحبك‏ ‏ويلف‏ ‏ويدور‏ ‏وأنت‏ ‏مأخوذ‏ ، ‏وينتقل‏ ‏وينتقل‏ ‏بك‏ ‏كيف‏ ‏شاء‏ ‏ولا‏ ‏أنت‏ ‏حاسس‏، ‏وبعد‏ ‏ثلاث‏ ‏أو‏ ‏أربع‏ ‏ساعات‏ ، ‏تعرف‏ ‏نهاية‏ ‏الحكاية‏ ‏الأولى ، ‏وأنت‏ ‏غير‏ ‏آخذ‏ ‏بالك‏.‏

أى ‏حاجة‏ ‏كان‏ ‏يقولها‏ ‏الشيخ‏ ‏زكريا‏ ‏كان‏ ‏يحكيها‏ ‏بشكل‏ ‏جذاب‏ ‏ومتنوع‏ ‏جدا‏ ‏

الجماعة‏ “‏الكلمنجية‏” ‏صعب‏  ‏احتمالهم‏، ‏أول‏  ‏ما‏ ‏ينفتحون‏ ‏فى ‏الحديث‏ ‏تبقى ‏الود‏ ‏ودك‏ ‏تسدهم‏ ‏لا‏ ‏تعرف‏ ‏كيف‏،  ‏إنما‏ ‏الشيخ‏ ‏زكريا‏ ‏كان‏ “‏الكلمنجي‏” ‏الوحيد‏ ‏الذى ‏لا‏ ‏تشبع‏ ‏من‏ ‏كلامه‏ ‏أبدا‏ ، ‏آخر‏ ‏نكت‏، ‏وآخر‏ ‏حلاوة

وكان‏ ‏فى ‏القعدة‏ ‏يمكن‏ ‏يعزف‏ ‏لحنين‏ ‏تلاتة

‏- ‏كيف؟

يعنى ‏وهو‏ ‏يحكى ، ‏يقول‏ ‏ودخل‏ ‏الشيخ‏ ‏فلان‏ ‏وسمعنى ‏اللحن‏ “‏كذا‏” ‏ويروح‏ ‏ماسك‏  ‏العود‏ ، ‏وهات‏، ‏و‏ ‏بعدين‏ ‏يأتى ‏ذكر‏ ‏لحن‏ ‏تانى ، ‏وهكذا

ومرة‏ ‏لحن‏ ‏لحنا‏ ‏كاملا‏ ‏ونحن‏ ‏قعود‏ ‏معه

أظن‏ “‏حبيبى ‏يسعد‏ ‏أوقاته‏” ، ‏وساعات‏ ‏كان‏ ‏يأخد‏ ‏رأينا‏، ‏أو‏ ‏يعمل‏ ‏إنه‏ ‏بيأخذ‏ ‏رأينا‏،  ‏إيه‏ ‏رأيك‏ ‏يا‏ ‏فلان‏، ‏الختام‏ ‏ذا‏  ‏أحسن‏ ‏أم‏  ‏ذا‏، ، ‏وهكذا‏ .‏

‏- ‏وياخد‏ ‏برأيكم‏.‏

‏- ‏لا‏ ‏طبعا‏، ‏هو‏ ‏يكلمنا‏ ‏كذا‏ ‏فقط‏ ، ‏ويمكن‏ ‏يأخذ‏ ‏ما‏ ‏يأخذه‏، ‏لكن‏ ‏فى ‏الآخر‏ ‏يطلع‏ ‏بما‏ ‏يريد‏ ‏هو‏ ‏طبعا‏.‏

وهو‏ ‏من‏ ‏أكثر‏ ‏الناس‏ ‏الذين‏ ‏لحنوا‏ ‏لأم‏ ‏كلثوم‏ “‏

‏ – ‏مثل‏ ‏؟؟

‏-‏يا‏ ‏خبر‏ !!!‏كثير‏ ‏خالص‏ : ‏يا‏ “‏عشرة‏ ‏الحب‏ ‏الجميل‏ ” “‏إمتى ‏الهوى ‏ييجى ‏سوا‏” “‏إللى ‏حبك‏ ‏يا‏ ‏هناه‏”،  ‏وكتير‏ ‏كتير‏ ‏لا‏ ‏تعد‏ ‏ألحانه‏ ‏لها

أنا‏ ‏فاكر‏ ‏فى ‏الأربعيننات‏ ‏كان‏ ‏برنامج‏ ‏ما‏ ‏يطلبه‏ ‏المستمعون‏ ‏له‏ ‏شعبية‏ ‏كبيرة‏ ‏جدا‏، ‏وجاءت‏ ‏فترة‏  ‏كانت‏ ‏أغلب‏ ‏الطلبات‏،  ‏يمكن‏ ‏تشعر‏ ‏إن‏ ‏كل‏ ‏الطلبات‏، ‏كانت‏ ‏لأغنية‏ ‏إمتى ‏الهوى ‏ييجى ‏سوا‏، ‏لما‏ ‏بقت‏ ‏غريبة

‏- ‏سمعت‏ ‏مرة‏ ‏حضرتك‏ ‏تقول‏ ‏إن‏ ‏موسيقاه‏ ‏كانت‏ ‏زى “‏التقلية‏” ‏

أنا‏ ‏ما‏ ‏كلتش‏ ‏غير‏ ‏التقلية‏ ‏المصرية‏، ‏لا‏ ‏أعرف‏ ‏تقلية‏ ‏غيرها‏، ‏طبعا‏ ‏هو‏ ‏كان‏ ‏مصرى 100 % ، ‏الشيخ‏ ‏زكريا‏ ‏كان‏ ‏مصرى ‏تماما‏ ، ‏مصرى ‏صرف

‏-…..‏

محمد‏ ‏عبد‏ ‏الوهاب‏ ‏منسق‏ ‏عظيم‏ ، ‏يسحبك‏ ‏بنعومة‏ ‏وأنت‏ ‏لا‏ ‏تدري‏، ‏يمكن‏ ‏يبدأ‏ ‏اللحن‏ ‏ببتهوفن‏ ‏وقد‏ ‏تجد‏ ‏نفسك‏ ‏فى ‏نهاية‏ ‏اللحن‏ ‏وأنت‏ ‏فى ‏حلقة‏ ‏ذكر‏، ‏دون‏ ‏أن‏ ‏تشعر‏ ‏بغضاضة‏ ‏أو‏ ‏غرابة

‏-….‏

وأول‏ ‏مرة‏  ‏قابلت‏ ‏فيها‏ ‏بيرم‏ ‏التونسى ‏كانت‏ ‏فى ‏قعدة‏ ‏الشيخ‏ ‏زكريا‏ ‏

‏- ‏فى ‏منزله‏ ‏؟

لأ‏، ‏أنا‏ ‏لم‏ ‏أذهب‏ ‏إلى ‏منزل‏ ‏الشيخ‏  ‏إلا‏ ‏مرة‏ ‏واحدة‏، ‏كنت‏ ‏أعوده‏ ‏لما‏ ‏اشتد‏ ‏عليه‏  ‏مرض‏ ‏السكر‏ ، ‏لكن‏ ‏المقابلة‏ ‏كانت‏ ‏عند‏ ‏صاحبنا‏ ، ‏ولما‏ ‏عرفنا‏ ‏إن‏ ‏بيرم‏ ‏سو‏ ‏ف‏ ‏يحضر‏ ‏قلنا‏ ‏إن‏ ‏القعدة‏ ‏سوف‏ ‏تكون‏ ‏قعدة‏ ‏لم‏ ‏تحدث‏، ‏بيرم‏ ‏كان‏ ‏راجع‏ ‏لتوه‏ ‏من‏ ‏الخارج‏ ، ‏وفوجئنا‏ ‏ببيرم‏  ‏وهو‏ ‏قاعد‏ ‏ساكت‏ ، ‏و‏”‏مكلضم‏ “‏طول‏ ‏الوقت‏، ‏ولم‏ ‏يشارك‏، ‏والشيخ‏ ‏مثل‏ ‏عادته‏، ‏هو‏ ‏الذى ‏أمسك‏ ‏القعدة‏، ‏وكنا‏ ‏نحسب‏ ‏أن‏ ‏بيرم‏ ‏به‏ ‏نفس‏ ‏الروح‏ ‏والطلاقة‏ ‏والحكي‏، ‏إنما‏ ‏فوجئنا‏ ‏بالفرق‏ ، ‏وبعدين‏ ‏عرفت‏ ‏عن‏ ‏بيرم‏ ‏مزاجه‏ ‏المختلف‏ ‏عن‏ ‏كثير‏ ‏من‏ ‏شعره‏ ‏الجميل‏.‏